Sự bất bình đẳng giới, quan niệm xưa cũ và sự chấp nhận về mặt văn hóa là những lý do khiến phụ nữ, dù đã ở vị trí lãnh đạo, đôi khi vẫn phải lựa chọn giữa sự nghiệp với gia đình.
Có một câu nói nổi tiếng thể hiện khá đúng sự kỳ vọng của xã hội với nhiều phụ nữ đang đi làm hiện nay đó là: Chúng tôi mong muốn phụ nữ làm việc như thể họ không có con và nuôi dạy con cái như thể họ không đi làm.
Trong những tháng gần đây, nhiều phụ nữ nắm quyền đã quyết định từ chức, bao gồm Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern, Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon và Giám đốc điều hành YouTube Susan Wojcicki. Cả ba đều nói rằng ở một mức độ nào đó, họ mong muốn được dành thời gian cho gia đình và tập trung vào cuộc sống cá nhân.
Khi cân nhắc những lý do này theo giá trị bề ngoài, người ta chỉ đặt ra một câu hỏi: Vì sao phụ nữ vẫn bị buộc phải lựa chọn giữa hai nhiệm vụ? Tại sao không có nhiều đàn ông rút lui khỏi các vị trí quyền lực vì gia đình? Cần phải làm gì thêm cho sự bình đẳng giới tại nơi làm việc?
“Có nhiều lý do, nhưng một trong số đó là thế giới doanh nghiệp của chúng ta khiến việc vừa ở vị trí quản lý cấp cao vừa là cha mẹ, là người nội trợ trở nên khó khăn”, Lily Cheng, giám đốc độc lập của Swire Properties, Chow Tai Fook Jewellery, Octopus Cards và Sunevision ở Hong Kong, nói.
“Điều này khiến các gia đình phải thiết lập sự phân công lao động nhị phân (gồm hai vai trò: một bên làm việc, bên kia là người chăm sóc chính), tạo điều kiện cho một trong hai vợ chồng có cơ hội tốt nhất để hoàn thành nhiệm vụ của họ. Một khi sự phân công lao động là nhị phân, kết cục thường là nam giới theo đuổi sự nghiệp và phụ nữ đảm nhận trách nhiệm chăm sóc chính cho cả nhà”, Cheng nói thêm.
Cheng, người từng giành được giải thưởng nữ giám đốc hoặc điều hành hàng đầu trong giải thưởng Phụ nữ có ảnh hưởng năm 2023 của Phòng Thương mại Mỹ, cho biết có một số lý do giải thích cho điều này, bao gồm “những khuôn mẫu xưa cũ, sở thích cá nhân và sự chấp nhận văn hóa”.
“Nếu nơi làm việc của chúng ta ít ủng hộ sự phân công lao động nhị phân hơn, tôi nghĩ mọi người sẽ có thêm nhiều lựa chọn để có sự kết hợp giữa công việc và gia đình phù hợp nhất với bản thân lẫn gia đình họ”, Cheng nói.
Vấn đề chênh lệch lương theo giới tính từ lâu đã vượt ra ngoài cuộc thảo luận về phân biệt đối xử trong lương thưởng dựa trên giới tính.
Xem thêm :
5 đặc điểm của người phụ nữ tốt trong mắt đàn ông
Trong những năm 1950 và 1960, phụ nữ ở Mỹ được trả lương thấp hơn 40% so với nam giới, vì nhiều lý do: tỷ lệ học vấn thấp; tham gia lực lượng lao động thấp; phụ nữ bị giới hạn chỉ làm những công việc ‘nữ tính’ như dạy học và điều dưỡng; phân biệt giới tính hợp pháp tại nơi làm việc và và các yếu tố văn hóa như xác định phụ nữ là người nội trợ, được giao nhiệm vụ nuôi dạy con cái.
Phong trào nữ quyền trong những thập kỷ gần đây đã giúp thu hẹp đáng kể khoảng cách về lương giữa nam và nữ giới.
Năm 2021, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động nữ ở Hong Kong là 53,52%, cao hơn một chút so với mức trung bình 50,13% của thế giới. Tỷ lệ học sinh nữ so với nam trong giáo dục đại học là 1,1 – gần như tương đương và gần hơn tỷ lệ 1,17 trên toàn thế giới (dựa trên 41 quốc gia).
Hong Kong cũng có dịch vụ người giúp việc để phụ giúp các công việc gia đình và nuôi dạy con cái. Tại thành phố chỉ dưới 2,7 triệu hộ gia đình này, có khoảng 400.000 người giúp việc gia đình.
Tuy sự chênh lệch lương theo giới đã giảm trên khắp thế giới, tồn tại một thực tế rằng phụ nữ vẫn được coi là người chăm sóc chính cho gia đình, ngay cả khi họ nắm giữ các vị trí có thẩm quyền cao.
“Trong nhiều trường hợp mà tôi đã thấy, nhiều phụ nữ làm việc theo quan điểm rằng bạn có thể theo đuổi sự nghiệp của mình tùy thích miễn là bạn vẫn xoay xở được việc nhà. May mắn là ở Hong Kong, chúng ta có thể tìm tới sự hỗ trợ từ người giúp việc và nhiều phụ nữ đã duy trì cuộc sống gia đình, công việc của họ theo quan điểm đó”, Cheng cho biết.
Theo Cục Điều tra và Thống kê, vào năm 2022, phụ nữ có công việc ổn định ở Hong Kong kiếm tiền ít hơn 19,6% so với nam giới. Khoảng cách này đã có sự tăng lên từ 15,8% của năm ngoái và 6,98% của năm 2018.
Cheng tin đại dịch Covid-19 đóng vai trò rất lớn trong khoảng cách ngày càng lớn này. “Khi đại dịch xảy ra, sự cân bằng tốt đẹp giữa việc quản lý sự nghiệp và gia đình đã bị phá vỡ. Đứng trước sự lựa chọn khó khăn giữa công việc và gia đình, nhiều phụ nữ đã chọn hy sinh khát vọng nghề nghiệp của mình để ở bên gia đình”, Cheng nói.
Khi được hỏi vì sao phụ nữ cảm thấy họ nên làm việc theo cách thức trên, Cheng nói: “Có thể một phần nguyên nhân là do sự tồn tại của các định kiến cũ”.
Theo Cheng, sự bất bình đẳng giới tính còn bị áp dụng với cả với đàn ông.
“Về mặt văn hóa, nhiều nơi làm việc vẫn hạn chế sự nghiệp của nam giới khi nói rằng họ cần nghỉ một buổi chiều để đưa con đi tập bóng đá hoặc đưa chúng đi khám. Chồng tôi từng bị hỏi rằng ‘Vợ anh đâu?’ khi anh nói phải đi lo một số công việc gia đình.
Đàn ông nói với tôi rằng họ muốn dành nhiều thời gian hơn cho con cái và giúp nửa kia của họ xây dựng sự nghiệp viên mãn. Họ tin có thể làm như vậy mà không ảnh hưởng đến công việc. Tuy nhiên, một số nền doanh nghiệp truyền thống coi hành vi này của nam giới là không cam kết và không ‘tất tay’. Trong thời đại trí tuệ nhân tạo và công nghệ tiên tiến hiện nay, nhận thức này cần phải thay đổi”, Cheng nói.
Hướng Dương (Theo SCMP)
HOTLINE / ZALO: 0969603030
Địa chỉ: Phòng 501 – Tầng 05 – Số 276 đường Láng – Quận Đống Đa – Thành phố Hà Nội
Email: tuvanluathoangphu@gmail.com
